Na posiedzeniu Sejmowej Komisji Zdrowia dnia 9 maja 2023 r. dzięki zainteresowaniu tą sprawą posła Władysława Kosiniaka-Kamysza i innych posłów, optyków mógł reprezentować Wiceprezes Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej pan Grzegorz Mielnicki. Zarówno poseł Kosiniak-Kamysz jak i Wiceprezes KRIO poruszyli kwestię ograniczenia przez zapisy ustawy zakresu czynności zawodowych optyka. W odpowiedzi przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia poinformowali, iż nie jest ich intencją ograniczanie zakresu czynności optyka.
12 maja 2023 r. w Poznaniu przedstawiciele KRIO (Prezes Jan Witkowski i Wiceprezes Paweł Kołder) oraz przedstawiciele PTOO (Przewodnicząca Dominika Olkowska, Wiceprzewodnicząca Sylwia Kijewska, Skarbnik Justyna Iżykowska, Sekretarz Konrad Abramczuk) spotkali się z Wiceministrem Zdrowia panem Piotrem Bromberem. Spotkanie odbyło się w czasie trwającego zgromadzenia Europejskiej Rady Optyki i Optometrii (European Council of Optometry and Optics – ECOO) i konferencji Europejskiej Akademii Optometrii i Optyki (European Academy of Optometry and Optics 2023 – EAOO) które miały miejsce w Poznaniu w dniach 11-14 maja 2023. Kolejny raz uzyskaliśmy zapewnienie od Pana Wiceministra, iż intencją Ministerstwa Zdrowia jest wprowadzenie zapisów, które nie będą ograniczały dotychczasowych uprawnień optyków okularowych i nie będą ograniczały możliwości wykonywania zawodu optometrysty w ramach działalności gospodarczej. Wiceminister zapewnił również, iż jest przewidywana zmiana zapisów przed drugim czytaniem projektu ustawy w Sejmowej Komisji Zdrowia. Posiedzenie Komisji, na które pan Wiceminister Bromber zaprosił zarówno Przewodniczącą PTOO jak i Prezesa KRIO planowane jest 23.05.2023 r.
Prezes KRIO Jan Witkowski zaproszony przez Wiceministra Piotra Brombera miał wygłosić podczas posiedzenia Sejmowej Komisji Zdrowia w dniu 23 maja 2023 r. oświadczenie dotyczące zmian w zapisach art. 13 ust 3 p.6 oraz art. 86 projektu ustawy. W posiedzeniu Komisji wraz z nim obecny był Wiceprezes KRIO Grzegorz Mielnicki. Wobec zawieszenia obrad Sejmowej Komisji Zdrowia do 25 maja 2023 r., w celu umożliwienia posłom i stronie społecznej składania poprawek, oświadczenie zostało w formie pisemnej przekazane do sekretariatu Sejmowej Komisji Zdrowia. Poniżej jego treść:
Szanowny Panie Przewodniczący
Nazywam się Jan Witkowski i jestem Prezesem Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej, optykiem z 46 letnim stażem pracy. Codziennie przeprowadzam pomiary refrakcji i na ich podstawie wykonuję okulary dla moich klientów.
Reprezentuję zarówno optyków okularowych, którzy z rosnącym niepokojem obserwują postęp prac nad projektem ustawy o niektórych zawodach medycznych, jak i optometrystów, których liczne grono jest również członkami Izby.
Projekt ustawy o niektórych zawodach medycznych nie obejmuje swoimi zapisami zawodu optyka okularowego, lecz zakres czynności ujętego w zapisach ustawy optometrysty w pewnym stopniu pokrywa się z zakresem czynności optyka okularowego.
Trudno wyobrazić sobie, aby opisując szczegółowy zakres czynności optometrysty w wydanym na podstawie art. 13 ust. 4 projektu ustawy rozporządzeniu ministra zdrowia nie uwzględnić w nim przeprowadzania pomiarów refrakcji. Jest to jedna z podstawowych czynności zawodowych niemal każdego optometrysty.
Jest to również czynność, którą w trosce o jakość widzenia swoich klientów od lat wykonują w Polsce setki albo tysiące wykwalifikowanych optyków. Dotychczasowe brzmienie art. 86 projektu ustawy przewiduje karanie grzywną, a nawet więzieniem osób, które nie mając odpowiednich uprawnień będą wykonywały czynności przypisane poszczególnym zawodom medycznym. Uniemożliwi to optykom okularowym przeprowadzanie pomiarów refrakcji, a więc wykonywanie ich pracy w dotychczasowym zakresie.
Potwierdzają to zlecone przez Krajową Rzemieślniczą Izbę Optyczną dwie niezależne analizy prawne dotychczasowych zapisów projektu ustawy.
Wobec nadal niewystarczającej liczby pracujących w Polsce optometrystów, pozbawienie optyków okularowych prawa przeprowadzania pomiarów refrakcji utrudni Polakom dostęp do korekcji ich wad wzroku. Zmusi do szukania pomocy u lekarzy okulistów, a tym samym wydłuży kolejki w już i tak przeciążonych pracą przychodniach okulistycznych i znacznie pogorszy dostęp do opieki okulistycznej osobom ze schorzeniami narządu wzroku.
Na wcześniejszych etapach konsultacji Krajowa Rzemieślnicza Izba Optyczna podejmowała kontakt z Ministerstwem Zdrowia zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem Ministerstwa Rozwoju i Technologii oraz Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, zgłaszając swoje obawy co do wpływu zapisów projektu ustawy na funkcjonowanie zakładów optycznych w Polsce.
Ministerstwo Zdrowia zapewniało zarówno KRIO, Ministerstwo Rozwoju i Technologii, jak i Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, że intencją projektodawcy nie jest ograniczanie możliwości wykonywania zawodu optyka okularowego.
Jeżeli tak jest w istocie i w efekcie przyjęcia ustawy nie chcą Państwo utrudnić Polakom dostępu do doboru i wykonania okularów korekcyjnych, jeżeli nie chcą Państwo spowodować wydłużenia kolejek w przychodniach okulistycznych i tym samym utrudnić dostępu do lekarzy okulistów osobom ze schorzeniami narządu wzroku wnioskujemy o wykreślenie z projektu ustawy art. 86, lub zmianę jego treści tak, aby nie ograniczała optykom okularowym możliwości przeprowadzania pomiarów refrakcji, poprzez dopisanie w art.86 ust.1 Kto nie posiadając wymaganych uprawnień LUB NABYTYCH KWALIFIKACJI wykonuje czynności zawodowe, o których mowa w art.13 ust. 1, podlega karze grzywny.
Niemal równie istotną kwestią z punktu widzenia zarówno optyków okularowych jak i optometrystów jest kwestia przewidzianego w projekcie ustawy sposobu wykonywania zawodów medycznych, w tym wypadku zawodu optometrysty.
Zgodnie z brzmieniem art. 13 ust. 3 zawód medyczny można wykonywać w ramach umowy o pracę, w ramach stosunku służbowego, na podstawie umowy cywilno-prawnej, w ramach woluntariatu, jako podmiot leczniczy udzielający świadczeń zdrowotnych oraz w ramach działalności gospodarczej – ale tylko w zakresie czynności zawodowych innych niż udzielanie świadczeń zdrowotnych.
Większość polskich optometrystów wykonuje swój zawód w ramach działalności gospodarczej, w gabinetach zlokalizowanych w zakładach optycznych. W zakładach optycznych, których są właścicielami, lub w których są w różnej formie zatrudnieni. Zazwyczaj niedużych podmiotach gospodarczych, często firmach rodzinnych. Niewielkie grono optometrystów pracuje w podmiotach leczniczych i innych jednostkach służby zdrowia. Trudno przypuszczać, że przeprowadzanie pomiarów refrakcji lub dobór soczewek kontaktowych nie będą traktowane jako świadczenia zdrowotne. Stąd wejście w życie przepisów ustawy w dotychczasowym brzmieniu wykluczy możliwość dalszej pracy większości optometrystów bez przekształcania zakładów optycznych w podmioty lecznicze.
Nie chcę wymieniać wszystkich związanych z tym formalności: konieczność rozwiązywania problemów architektonicznych szczególnie w budynkach zlokalizowanych w centrach miast, niejednokrotnie zabytkowych, konieczność przebudów, wydzielania dodatkowych pomieszczeń, zawieranie nowych umów na odbiór odpadów medycznych, sprawozdania i poddawanie się kolejnym kontrolom.
Znacie Państwo Posłanki i Posłowie te wymogi. Wiecie Państwo również z iloma biurokratycznymi problemami mierzyć się musi już dzisiaj polski przedsiębiorca. Nie dokładajcie nam Państwo kolejnych wymogów biurokratycznych, bo o jakości pracy optometrysty, a tym samym o jakości udzielanych przez niego świadczeń decyduje jego wykształcenie i zdobyte doświadczenie zawodowe, a nie metraż gabinetu, wydzielona poczekalnia czy fakt wydzielenia mitycznego już pomieszczenia na szczotki… Pozostawienie przepisów w dotychczasowym brzmieniu sprawi, iż wiele zakładów optycznych nie sprosta tym wymogom i będzie musiała zrezygnować z oferowania możliwości badania optometrycznego ze szkodą dla użytkowników okularów. Wymogi, którym zapewne z łatwością sprostają zakłady wielkich sieci optycznych zlokalizowane w dużych centrach handlowych mogą przerosnąć możliwości większości rodzinnych zakładów optycznych w centrach miast.
Stąd w imieniu zrzeszonych w Krajowej Rzemieślniczej Izbie Optycznej optometrystów oraz optyków okularowych zatrudniających optometrystów w zakładach optycznych wnioskuję o zmianę zapisu art. 13 ust. 3 pkt 6 poprzez wykreślenie słów „w zakresie czynności zawodowych innych niż udzielanie świadczeń zdrowotnych.”
Przedstawiamy Państwu również treści pism stanowiących część prowadzonej korespondencji w temacie projektu ustawy o niektórych zawodach medycznych pomiędzy KRIO a Ministerstwem Zdrowia, Rzecznikiem Małych i Średnich Przedsiębiorców i Ministerstwem Rozwoju i Technologii:
21-02-2022 Krajowa Rzemieślnicza Izba Optyczna do Ministerstwa Zdrowia
Szanowny Panie Ministrze,
Działając w imieniu Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej (dalej jako „KRIO”), w związku z udostępnieniem w dniu 21 stycznia 2022 roku w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji pod numerem UD 328 projektu ustawy o niektórych zawodach medycznych, w pierwszej kolejności pragniemy wyrazić uznanie dla działań regulacyjnych nadzorowanego przez Pana Ministra Resortu na rzecz bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów. W naszej ocenie tego typu regulacja to ważny krok na rzecz określenia statusu prawnego osób wykonujących zawód medyczny, a także uregulowania ich zakresu czynności zawodowych.
Pragniemy zapewnić, iż środowisko zawodowe optyków okularowych, reprezentowane przez Krajową Rzemieślniczą Izbę Optyczną, z uwagą przygląda się regulacjom zaproponowanym w ww. projekcie Ustawy, szczególnie w obszarze dotyczącym zawodu optometrysty, proponowanego jako zawód medyczny zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1) ppkt h) projektu ww. ustawy. W powyższej sprawie pragniemy zwrócić uwagę Pana Ministra na fakt, iż specyfiki wykonywanych zawodów: optometrysty i zawodu optyka okularowego, którego interesy reprezentuje KRIO, w kilku aspektach są ze sobą zbieżne.
Z uwagi na treść projektu Ustawy o niektórych zawodach medycznych, a w szczególności:
a) art. 10. ust. 3, w którym stwierdza się, iż: Minister właściwy do spraw zdrowia, określi, w drodze rozporządzenia, wykaz czynności zawodowych, do wykonywania których są uprawnione osoby wykonujące zawód medyczny, kierując się koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów.
oraz z uwagi na zapis
b) art. 81. 1, w którym stwierdza się, iż: Kto nie posiadając wymaganych uprawnień, udziela świadczeń zdrowotnych lub wykonuje zadania zawodowe w ramach zawodu medycznego, o którym mowa w art. 1 ust. 1, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Krajowa Rzemieślnicza Izba Optyczna pragnie zwrócić uwagę Pana Ministra na znaczenie zapisów dalszego Rozporządzenia, określającego wykaz czynności zawodowych dla zawodu optometrysty, które mogą mieć wpływ na prowadzenie działalności gospodarczej w zawodzie optyka okularowego, szczególnie w obszarze wykonywania pomiarów refrakcji.
Zawód optyka okularowego został uregulowany na mocy ustawy z dnia 22 marca 1989 roku o rzemiośle (dalej jako „Ustawa”). Optyk okularowy to rzemieślnik, który wykonuje rzemiosło w oparciu o kwalifikacje zawodowe szczegółowo wymienione w art. 3 ust. 1 Ustawy.
Zgodnie z treścią obwieszczenia Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 19 grudnia 2018 roku w sprawie włączenia kwalifikacji rynkowej „Optyk okularowy – dyplom mistrzowski” do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji należy wskazać, że:
„Osoba posiadająca kwalifikację rynkową „Optyk okularowy – dyplom mistrzowski” jest gotowa do samodzielnego wykonania i naprawy okularów oraz pomocy wzrokowych, pomiarów ostrości widzenia, dobierania mocy optycznej soczewek. Posługuje się sprzętem niezbędnym do wykonania pomiarów oftalmicznych, ustala parametry okularów i pomocy wzrokowych, biorąc pod uwagę zlecenie specjalisty oraz preferencje klienta. W ramach swoich działań zawodowych osoba ta jest gotowa do wykonania zarówno okularów korekcyjnych, wieloogniskowych (m.in. progresywnych, wspierających akomodację, trójogniskowych), przeciwsłonecznych, ochronnych, jak i pomocy wzrokowych. Udziela wskazówek klientowi oraz dopasowuje wykonane okulary i pomoce wzrokowe do jego potrzeb.”
Mając na uwadze powyższe, jak można zauważyć zawód optyk okularowy jest zawodem stricte rzemieślniczym, który mimo takiej specyfiki pozwala na przeprowadzenie kompleksowych czynności związanych z pomiarem refrakcji, a tym samym pozwala optykowi okularowemu na kompleksową pomoc klientowi zgłaszającemu się do salonu optycznego, poprzez dobranie właściwych okularów korekcyjnych (tj. wyrobu medycznego). Należy podkreślić niezbędność pomiaru refrakcji oraz innych parametrów technicznych dla należytego wykonania przez optyka okularowego okularów korekcyjnych o zaawansowanych funkcjach. Wobec dostępu do szerokiej gamy produktów, dobór właściwej mocy soczewek okularowych uzależniony jest od indywidualnych potrzeb pacjenta, a nawet materiału, z którego soczewki są wykonane.
Przewidując, iż w drodze rozporządzenia, o którym mowa w art. 10 ust 3 projektu ustawy o niektórych zawodach medycznych, Minister właściwy do spraw zdrowia upoważni optometrystów w wykazie czynności zawodowych do wykonania czynności związanych z badaniem refrakcji oka, w zestawieniu z przepisami karnymi KRIO podkreśla, że istnieje konieczność ochrony dotychczasowych uprawnień w praktycznym wykonywaniu zawodu optyków okularowych i umożliwienia im prowadzenia czynności związanych z pomiarem refrakcji oka we własnym zakresie, tak jak to ma miejsce do dziś.
KRIO nie sprzeciwia się ani temu, aby zawód optometrysty wpisać na listę zawodów uprawnionych do wykonywania zawodu medycznego, ani by szczegółowo oznaczyć zakres czynności zawodowych, które ten zawód może wykonywać. KRIO pragnie jednak podkreślić, że regulacja jednego zawodu, w tym przypadku zawodu medycznego optometrysty, nie powinna być dokonana kosztem innego zawodu, czyli zawodu optyka okularowego.
Polecając uwadze Pana Ministra uwagi środowiska optyków okularowych, będziemy zobowiązani za uwzględnienie stanowiska Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej – organizacji samorządu zawodowego, która dziś zrzesza cechy optyczne oraz przynależące do nich salony i pracownie optyczne w całej Polsce.
03-10-2022 Krajowa Rzemieślnicza Izba Optyczna do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców
Szanowny Panie Rzeczniku,
Działając w imieniu Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej z siedzibą w Warszawie, na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 roku o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców (Dz. U. 2018 poz. 648) (dalej jako „Ustawa”), zwracamy się do Pana Rzecznika z wnioskiem o:
⦁ podjęcie współpracy z Krajową Rzemieślnicza Izbą Optyczną (dalej jako „KRIO”), na rzecz ochrony praw przedsiębiorców branży optycznej i poszanowania zasad wolności działalności gospodarczej i równego traktowania (art. 8 pkt. 3) Ustawy);
⦁ zaopiniowanie projektu ustawy o niektórych zawodach medycznych, wprost dotyczącej sfery interesów przedsiębiorców branży optycznej, w tym zasad wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 8 pkt 1) Ustawy);
⦁ wystąpienie do właściwych organów z wnioskiem o uwzględnienie stanowiska KRIO w zakresie, o którym mowa w niniejszym wniosku, w celu dalszego, prawidłowego kształtowania ustawy o niektórych zawodach medycznych (art. 9 ust. 1 pkt. 1) Ustawy);
⦁ podjęcie innych stosownych działań, które mogą służyć ochronie praw przedsiębiorców branży optycznej, a które Rzecznik uzna za stosowne w niniejszej sprawie (art. 8 pkt. 5) Ustawy).
KRIO to organizacja samorządu zawodowego, która powstała w dniu 22 kwietnia 1996 roku, zrzeszająca 7 cechów optycznych z różnych miast Polski, a w tym członków, którzy prowadzą około 900 salonów optycznych, sklepów optycznych czy też usługowych pracowni optycznych na terenie Polski. KRIO od samego początku swojego istnienia podejmowała szereg działań kształtujących pozycję prawną i gospodarczą przedsiębiorców z branży optycznej czy to poprzez uczestnictwo w pracach nad ustawą dot. wyrobów medycznych czy to poprzez podjęcie szeregu działań, których skutkiem było m.in. objęcie stawką 7 % VAT (obecnie 8% VAT) sprzedaży okularów korekcyjnych będących wyrobem medycznym. Dzięki konsekwencji, wytrwałości i stabilności KRIO stało się organizacją legitymującą się dość wysoką oceną udzielaną ze strony przedsiębiorców z branży optycznej. Tym samym KRIO nieprzerwanie staje w obronie praw i interesów przedsiębiorców z branży optycznej, tak aby prawa nabyte przez ten sektor gospodarczy nie zostały w sposób nieracjonalny odebrane przez ustawodawcę.
I tak też, w tej mierze, w celu obrony praw przedsiębiorców z branży optycznej, niniejszym KRIO podejmuje działanie w zakresie projektu ustawy o niektórych zawodach medycznych, który został udostępniony w dniu 21 stycznia 2022 roku w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji pod numerem UD 328 (dalej jako „Projekt ustawy”). Zgodnie z brzmieniem art. 1 ust. 1 Projektu ustawy, następuje próba określenia warunków i zasad wykonywania enumeratywnie wyliczonych niektórych zawodów medycznych, w tym zawodu medycznego określonego jako „optometrysta”. Jednocześnie, zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 10 ust. 3 Projektu ustawy:
„Minister właściwy do spraw zdrowia, określi, w drodze rozporządzenia, wykaz czynności zawodowych, do wykonywania których są uprawnione osoby wykonujące zawód medyczny, kierując się koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów.”,
KRIO dostrzega potrzebę stworzenia wyżej oznaczonego wykazu czynności zawodowych pod warunkiem, iż takowy wykaz nie będzie zawierał czynności zawodowych, które już zostały nadane innym grupom zawodowym, chociażby grupie zawodowej z branży optycznej. KRIO kształtuje swoją obawę na kanwie dość „cienkiej” granicy jaka występuje między praktycznym wykonywaniem zawodu optyka okularowego posiadającego dyplom mistrzowski a zawodem optometrysty. Granica ta sprowadza się do wykonywania czynności pomiaru refrakcji oka, która zgodnie z postulatami grupy zawodowej optometrystów, powinna być czynnością wyłącznie zarezerwowaną na rzecz zawodu optometrysty, a więc czynnością, która powinna być wskazana w wykazie czynności zawodowych na rzecz optometrystów.
Postulaty tego rodzaju grupy zawodowej optometrystów są dosyć niepokojące, a to z uwagi na fakt, iż tego typu wprowadzenie czynności zawodowej na rzecz zawodu optometrystów ograniczy w sposób znaczny dotychczasowe uprawnienia w praktycznym wykonywaniu zawodu optyków okularowych posiadających dyplom mistrzowski i uniemożliwi im przeprowadzenie czynności związanych z pomiarem refrakcji oka we własnym zakresie, tak jak to ma miejsce do dziś.
Bowiem optyk okularowy to rzemieślnik zgodnie z rozumieniem ustawy z dnia 22 marca 1989 roku o rzemiośle (dalej jako „Ustawa o rzemiośle”), który wykonuje rzemiosło w oparciu o kwalifikacje zawodowe, które zostają potwierdzone m.in. dyplomem mistrza w zawodzie optyk okularowy (art. 3 ust. 1 pkt. 2) Ustawy o rzemiośle). Zgodnie z treścią obwieszczenia Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 19 grudnia 2018 roku w sprawie włączenia kwalifikacji rynkowej „Optyk okularowy – dyplom mistrzowski” do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (dalej jako „Obwieszczenie Ministra”) optyk okularowy, posiadający dyplom mistrzowski to:
„Osoba posiadająca kwalifikację rynkową „Optyk okularowy – dyplom mistrzowski” jest gotowa do samodzielnego wykonania i naprawy okularów oraz pomocy wzrokowych, pomiarów ostrości widzenia, dobierania mocy optycznej soczewek. Posługuje się sprzętem niezbędnym do wykonania pomiarów oftalmicznych, ustala parametry okularów i pomocy wzrokowych, biorąc pod uwagę zlecenie specjalisty oraz preferencje klienta. W ramach swoich działań zawodowych osoba ta jest gotowa do wykonania zarówno okularów korekcyjnych, wieloogniskowych (m.in. progresywnych, wspierających akomodację, trójogniskowych), przeciwsłonecznych, ochronnych, jak i pomocy wzrokowych. Udziela wskazówek klientowi oraz dopasowuje wykonane okulary i pomoce wzrokowe do jego potrzeb.”
Czynności zawodowe wykonywane przez optyka okularowego posiadającego dyplom mistrzowski, zgodnie z postanowieniami Obwieszczenia Ministra, są czynnościami opartymi mi.in. na czynności pomiaru refrakcji oka. Czynność pomiaru jest czynnością stricte bazującą na wiedzy z zakresu fizyki albowiem polega na prawidłowym odczytaniu czy refrakcja oka a więc czy załamanie światła w oku daję szansę na widzenie wyraźnego obrazu. Jak wskazuje się w literaturze,
Realizując receptę okularową wystawioną przez okulistę czy optometrystę, optyk znajduje się w szczególnej sytuacji, wykonuje bowiem okulary na podstawie badania refrakcji, którego osobiście nie przeprowadził. A zdarzają się w zakładzie optycznym sytuacje, kiedy klient już przy odbiorze tak wykonanych okularów zgłasza zastrzeżenia dotyczące komfortu widzenia. […] Znacznie większy problem jest wówczas, gdy klient twierdzi, że przez nowe okulary źle widzi, mimo że okulary zostały wykonane dokładnie według recepty lekarskiej.
Kolejno autorzy publikacji wskazują, że rozwiązanie na takie sytuacje należy:
[…] upatrywać w doskonaleniu optometrycznych umiejętności lekarzy okulistów, a także w opanowaniu przez optyków podstawowych procedur badania refrakcji. Optyk okularowy z odpowiednim przygotowaniem profesjonalnym powinien przed wykonaniem okularów mieć możliwość sprawdzenia, jak klient widzi z korekcją zleconą przez okulistę, […] Sądzimy, iż optyk ma nawet obowiązek upewnić się, że okulary, które wykona na podstawie recepty wystawionej przez okulistę lub optometrystę, zapewnią klientowi optymalną korekcję.
– A. Styszyński, J. Styszyński, Korekcja wad wzroku dla optyków okularowych, Warszawa 2018
Mając na uwadze powyższe, formułowana obawa przez KRIO jest o tyle uzasadniona, że jak należy zauważyć, zawód optyk okularowy, posiadający dyplom mistrzowski jest zawodem stricte rzemieślniczym, a czynność pomiaru refrakcji oka jest czynnością stricte techniczną, nie ingerującą w żaden sposób w integralność cielesną klienta salonu optycznego, a jedynie czynnością, która w sposób kompleksowy ma zapewnić prawidłowy dobór właściwych okularów korekcyjnych będących wyrobem medycznym.
Przyporządkowanie czynności pomiaru refrakcji oka do wykazu czynności zawodowych dla zawodu optometrysty może stać się regulacją godzącą w interesy przedsiębiorców z branży optycznej, która przez wiele lat poprzez systematyczne szkolenia i inne formy dokształcania stała się grupą zawodową, posiadającą specjalistyczną wiedzę w zakresie prawidłowości dokonania czynności pomiaru refrakcji oka.
Co więcej, takowe przyporządkowanie czynności pomiaru refrakcji oka tylko na rzecz optometrystów wprost przełoży się na jakość usług świadczonych na rzecz konsumenta, który zamiast otrzymać kompleksową obsługę doboru produktu medycznego, jakimi są okulary, w razie konieczności przeprowadzenia czynności pomiaru refrakcji oka będzie musiał skorzystać z dodatkowej wizyty u optometrysty. Tego rodzaju forma obsługi klienta salonu optycznego nie tylko będzie miała negatywne skutki dla przedsiębiorstwa jakim jest salon optyczny, ale przede wszystkim wprost uderzy w zdrowie klienta, który zapewne zniechęcony dalszą potrzebą procedowania/badania/pomiaru oka nie skorzysta z wizyty u optometrysty, a dokona subiektywnej czynności pomiaru refrakcji oka i zakupi okulary w sklepie, w którym tego rodzaju wyroby są powszechnie dostępne bez jakichkolwiek ograniczeń (np. w aptece, drogerii).
Podsumowując, KRIO nie sprzeciwia się ani temu, aby zawód optometrysty wpisać na listę zawodów uprawnionych do wykonywania zawodu medycznego, ani by szczegółowo oznaczyć zakres czynności zawodowych, które ten zawód może wykonywać. KRIO pragnie jedynie podkreślić, że regulacja jednego zawodu, w tym przypadku zawodu medycznego optometrysty, nie powinna być dokonana kosztem innego zawodu, czyli zawodu optyka okularowego – dyplom mistrzowski. Z uwagi na powyższe, KRIO formułuje postulat nie włączania w zakres czynności zawodowych, które będą mogli wykonywać optometryści, czynności pomiaru refrakcji oka.
05-01-2023 Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców do Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej
Szanowny Panie Prezesie,
W odpowiedzi na pismo z dnia 3 października 2022 r. w przedmiocie uwag do projektu Ustawy o niektórych zawodach medycznych (nr w wykazie prac legislacyjnych Ministra Zdrowia: RCL # UD 328 – dalej jako „Projekt”), przesłane przez Pana drogą elektroniczną do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, niniejszym przekazuję do Pana wiadomości treść wyjaśnień udzielonych przez Departament Rozwoju Kadr Medycznych w Ministerstwie Zdrowia.
04-01-2023 Ministerstwo Zdrowia do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców
Szanowny Panie Rzeczniku,
W nawiązaniu do pisma z dnia 18.10.2022 r. znak: WPL.345..2022.TO zawierającego uwagi Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej do projektu ustawy o niektórych zawodach medycznych uprzejmie prosimy o przyjęcie poniższego stanowiska.
Pragniemy poinformować, że przekazane przy ww. piśmie uwagi Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej do przedmiotowego projektu potraktowaliśmy jako uzupełniające stanowisko do uwag już zgłoszonych przez powyższe gremium do projektu ustawy o niektórych zawodach medycznych w trakcie konsultacji społecznych projektu.
Z uwaga zapoznaliśmy się z przedstawionymi argumentami zawartymi w załączonym piśmie. Pragniemy wskazać, że przedmiotowe zastrzeżenia i uwagi KRIO będą dodatkowo analizowane przy okazji prac nad opracowywaniem szczegółowych kompetencji zawodowych dla poszczególnych zawodów objętych projektowaną regulacją, przeprowadzanych na etapie konsultacji aktów wykonawczych do przedmiotowego projektu ustawy. Stanowisko KRIO jest w tej mierze niewątpliwe cenne, również w odniesieniu do kwestii określenia kompetencji zawodowych dla zawodu optometrysty, co jak podkreślamy będzie również przedmiotem analiz przy procedowaniu ww. aktu wykonawczego.
14-02-2023 Krajowa Rzemieślnicza Izba Optyczna do Ministerstwa Rozwoju i Technologii
Szanowna Pani Minister,
Krajowa Rzemieślnicza Izba Optyczna (dalej jako „KRIO”) to organizacja samorządu zawodowego, która powstała w dniu 22 kwietnia 1996 roku, zrzeszająca 7 cechów optycznych z różnych miast Polski, a w tym członków, którzy prowadzą około 900 salonów optycznych na terenie Polski. KRIO, od samego początku swojego istnienia, podejmowała szereg działań kształtujących pozycję prawną i gospodarczą przedsiębiorców z branży optycznej (np. uczestnictwo w pracach nad ustawą dot. wyrobów medycznych lub podjęcie szeregu działań, których skutkiem było m.in. objęcie stawką 8% VAT sprzedaży okularów korekcyjnych będących wyrobem medycznym). Dzięki konsekwencji, wytrwałości i stabilności KRIO stało się organizacją legitymującą się dość wysoką oceną udzielaną ze strony przedsiębiorców z branży optycznej. Tym samym KRIO nieprzerwanie staje w obronie praw i interesów przedsiębiorców z branży optycznej, tak aby prawa nabyte przez ten sektor gospodarczy nie zostały w sposób nieracjonalny odebrane przez ustawodawcę.
I tak też, w celu obrony praw konsumentów i przedsiębiorców z branży optycznej, KRIO jest zmuszona podjąć działanie, których przedmiotem jest projekt ustawy o niektórych zawodach medycznych. Projekt ten został udostępniony w dniu 21 stycznia 2022 roku w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji pod numerem UD 328 (dalej jako „Projekt ustawy”). W wyniku konsultacji publicznych Projekt ustawy został zmodyfikowany i dnia 15 stycznia 2023 r. została przedłożona zaktualizowana wersja Projektu ustawy. Jak można przeczytać, w art. 1 ust. 1 Projektu ustawy, procedowana ustawa ma za zadanie regulować warunki i zasady wykonywania zawodów medycznych, enumeratywnie wyliczonych, w tym zawodu optometrysty.
Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 7) Projektu ustawy, wykonywanie zawodu optometrysty miałoby polegać na:
„na wykonywaniu czynności zawodowych polegających w szczególności na wykonywaniu pomiarów w zakresie niezbędnym na potrzeby doboru korekcji optycznej oraz dobieraniu soczewek okularowych i kontaktowych”
Tego rodzaju forma regulowania zakresu wykonywania czynności zawodu optometrysty wymaga zrewidowania. KRIO nie podważa zasadności procedowania ustawy, która będzie regulowała materię związaną z wykonywaniem niektórych zawodów medycznych. Jednakże stworzenie zakresu czynności zawodowych danych zawodów medycznych powinno odbyć się z poszanowaniem czynności zawodowych, które już zostały nadane innym grupom zawodowym, chociażby grupie zawodowej z branży optycznej. A Projekt ustawy takiego poszanowania nie wprowadza, wręcz przeciwnie.
KRIO kształtuje swoją obawę na kanwie dość „cienkiej” granicy jaka występuje między praktycznym wykonywaniem zawodu optyka okularowego posiadającego dyplom mistrzowski a zawodem optometrysty. Granicy, którą jak można dostrzec po zapisach Projektu ustawy projektodawca nie dostrzega. A granica ta sprowadza się do wykonywania czynności pomiaru refrakcji oka, która zgodnie z Projektem ustawy powinna być czynnością wyłącznie zarezerwowaną na rzecz zawodu optometrysty.
Postulaty tego rodzaju formułowane przez ustawodawcę są dosyć niepokojące, a to z uwagi na fakt, iż tego typu wprowadzenie czynności zawodowej na rzecz zawodu optometrystów ograniczy w sposób znaczny dotychczasowe uprawnienia w praktycznym wykonywaniu zawodu optyków okularowych posiadających dyplom mistrzowski i uniemożliwi im przeprowadzenie czynności związanych z pomiarem refrakcji oka we własnym zakresie, tak jak to ma miejsce do dziś.
Bowiem optyk okularowy to rzemieślnik zgodnie z rozumieniem ustawy z dnia 22 marca 1989 roku o rzemiośle (dalej jako „Ustawa o rzemiośle”), który wykonuje rzemiosło w oparciu o kwalifikacje zawodowe, które zostają potwierdzone m.in. dyplomem mistrza w zawodzie optyk okularowy (art. 3 ust. 1 pkt. 2) Ustawy o rzemiośle). Zgodnie z treścią obwieszczenia Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 19 grudnia 2018 roku w sprawie włączenia kwalifikacji rynkowej „Optyk okularowy – dyplom mistrzowski” do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (dalej jako „Obwieszczenie Ministra”) optyk okularowy, posiadający dyplom mistrzowski to:
„Osoba posiadająca kwalifikację rynkową „Optyk okularowy – dyplom mistrzowski” jest gotowa do samodzielnego wykonania i naprawy okularów oraz pomocy wzrokowych, pomiarów ostrości widzenia, dobierania mocy optycznej soczewek. Posługuje się sprzętem niezbędnym do wykonania pomiarów oftalmicznych, ustala parametry okularów i pomocy wzrokowych, biorąc pod uwagę zlecenie specjalisty oraz preferencje klienta. W ramach swoich działań zawodowych osoba ta jest gotowa do wykonania zarówno okularów korekcyjnych, wieloogniskowych (m.in. progresywnych, wspierających akomodację, trójogniskowych), przeciwsłonecznych, ochronnych, jak i pomocy wzrokowych. Udziela wskazówek klientowi oraz dopasowuje wykonane okulary i pomoce wzrokowe do jego potrzeb.”
Czynności zawodowe wykonywane przez optyka okularowego posiadającego dyplom mistrzowski, zgodnie z postanowieniami Obwieszczenia Ministra, są czynnościami opartymi mi.in. na czynnościach pomiaru refrakcji oka. Czynność pomiaru jest czynnością stricte bazującą na wiedzy z zakresu fizyki, albowiem polega na prawidłowym odczytaniu czy refrakcja oka, a więc czy załamanie światła w oku daje szansę na widzenie wyraźnego obrazu. Jak wskazuje się w literaturze,
Realizując receptę okularową wystawioną przez okulistę czy optometrystę, optyk znajduje się w szczególnej sytuacji, wykonuje bowiem okulary na podstawie badania refrakcji, którego osobiście nie przeprowadził. A zdarzają się w zakładzie optycznym sytuacje, kiedy klient już przy odbiorze tak wykonanych okularów zgłasza zastrzeżenia dotyczące komfortu widzenia. […] Znacznie większy problem jest wówczas, gdy klient twierdzi, że przez nowe okulary źle widzi, mimo że okulary zostały wykonane dokładnie według recepty lekarskiej.
Kolejno autorzy publikacji wskazują, że rozwiązanie na takie sytuacje należy:
[…] upatrywać w doskonaleniu optometrycznych umiejętności lekarzy okulistów, a także w opanowaniu przez optyków podstawowych procedur badania refrakcji. Optyk okularowy z odpowiednim przygotowaniem profesjonalnym powinien przed wykonaniem okularów mieć możliwość sprawdzenia, jak klient widzi z korekcją zleconą przez okulistę, […] Sądzimy, iż optyk ma nawet obowiązek upewnić się, że okulary, które wykona na podstawie recepty wystawionej przez okulistę lub optometrystę, zapewnią klientowi optymalną korekcję.
– A. Styszyński, J. Styszyński, Korekcja wad wzroku dla optyków okularowych, Warszawa 2018
Mając na uwadze powyższe, formułowana obawa przez KRIO jest o tyle uzasadniona, że jak należy zauważyć, zawód optyk okularowy, posiadający dyplom mistrzowski jest zawodem stricte rzemieślniczym, a czynność pomiaru refrakcji oka jest czynnością stricte techniczną, nie ingerującą w żaden sposób w integralność cielesną klienta salonu optycznego, a jedynie czynnością, która w sposób kompleksowy ma zapewnić prawidłowy dobór właściwych okularów korekcyjnych będących wyrobem medycznym.
Przyporządkowanie czynności pomiaru refrakcji oka do wykazu czynności zawodowych dla zawodu optometrysty może stać się regulacją godzącą w interesy przedsiębiorców z branży optycznej, która przez wiele lat poprzez systematyczne szkolenia i inne formy dokształcania stała się grupą zawodową, posiadającą specjalistyczną wiedzę w zakresie prawidłowości dokonania czynności pomiaru refrakcji oka, dbając tym samym, na najwyższym poziomie o dobro jakim jest zdrowie konsumentów.
A więc, wyłączenie branży optycznej z możliwości dokonywania czynności pomiaru refrakcji oka może stać się decyzją negatywnie wpływającą na zdrowie społeczeństwa, które każdą z usług chce mieć dostępną w jak najszerszym zakresie, a przez brzmienie Projektu ustawy ta usługa pomiaru refrakcji oka może stać się usługą tak samo limitowaną jak inne usługi z sektora służby zdrowia. Przez to, że zawód optyka okularowego jest tak powszechny, nieograniczony czasowo dla konsumenta, z możliwością dokonania szczegółowych pomiarów o stosunkowo krótkim czasie oczekiwania na wyniki i to w każdym miejscu, w którym są dostępne pozostałe dla konsumenta usługi to dbanie o zdrowie (w tym przypadku o wzrok) stało się czynnością nieskomplikowaną i nie kojarzącą się konsumentom z kolejkami do służby zdrowia. Niewątpliwe jest też, że takowe przyporządkowanie czynności pomiaru refrakcji oka tylko na rzecz optometrystów wprost przełoży się na jakość usług świadczonych na rzecz konsumenta, który zamiast otrzymać kompleksową obsługę doboru produktu medycznego, jakimi są okulary, w razie konieczności przeprowadzenia czynności pomiaru refrakcji oka będzie musiał skorzystać z dodatkowej wizyty u optometrysty. Tego rodzaju forma obsługi klienta salonu optycznego nie tylko będzie miała negatywne skutki dla przedsiębiorstwa jakim jest salon optyczny, ale przede wszystkim wprost uderzy w zdrowie klienta, który zapewne zniechęcony dalszą potrzebą procedowania/badania/pomiaru oka nie skorzysta z wizyty u optometrysty, a dokona subiektywnej czynności pomiaru refrakcji oka i zakupi okulary w sklepie, w którym tego rodzaju wyroby są powszechnie dostępne bez jakichkolwiek ograniczeń (np. w aptece, drogerii).
Podobną ocenę treści Projektu ustawy, w tym wątpliwości co do sformułowania w Projekcie ustawy czynności zawodowych, które należą do zadań optyka okularowego w sposób tak wąski wyraża Środowiskowa Komisja Akredytacyjna Optyki Okularowej i Optometrii. Podnosi, że „wprowadzenie takiego zapisu w ustawie ograniczy zakres czynności zawodowych kilku tysięcy optyków okularowych, co wpłynie negatywnie na poziom i dostępność świadczonych przez nich usług”.
Podsumowując, KRIO nie sprzeciwia się ani temu, aby zawód optometrysty wpisać na listę zawodów uprawnionych do wykonywania zawodu medycznego, ani by szczegółowo oznaczyć zakres czynności zawodowych, które ten zawód może wykonywać. KRIO pragnie jedynie podkreślić, że regulacja jednego zawodu, w tym przypadku zawodu medycznego optometrysty, nie powinna być dokonana kosztem innego zawodu, czyli zawodu optyka okularowego – dyplom mistrzowski. Z uwagi na powyższe, KRIO formułuje postulat wprowadzenia zapisu do Projektu ustawy dot. poszanowania dotychczas obowiązującej regulacji obowiązującej wobec optyka okularowego posiadającego dyplom mistrzowski.
20-02-2023 Ministerstwo Rozwoju i Technologii do Ministerstwa Zdrowia
Szanowny Panie Ministrze,
uprzejmie informuję, że wystąpieniem z 14 lutego 2023 r. (WSI 010/2023) Krajowa Rzemieślnicza Izba Optyczna zwróciła się do mnie jako Pełnomocnika Rządu ds. Małych i Średnich Przedsiębiorstw o zapewnienie możliwości wykonywania przez optyków okularowych posiadających dyplom mistrzowski dotychczasowych czynności zawodowych.
Krajowa Rzemieślnicza Izba Optyczna wyraża obawy, że zarezerwowanie w projekcie ustawy o niektórych zawodach medycznych (UD328) czynności zawodowych pomiaru refrakcji oka jedynie dla zawodu optometrysty pozbawi rzemieślników optyków okularowych możliwości wykonywania tej czynności. W opinii KRIO ewentualne dopuszczenie wykonywania pomiaru refrakcji oka tylko dla optometrystów ograniczy w praktyce dotychczasowe uprawnienia optyków okularowych do wykonywania zawodu w pełnym zakresie poprzez uniemożliwienie im wykonywania podstawowej czynności zawodowej. Dostrzegając wagę problemów wskazanej grupy zawodowej, zwracam się do Pana Ministra o możliwie pilne przedstawienie stanowiska Ministerstwa Zdrowia w powyższej sprawie.
09-03-2023 Ministerstwo Zdrowia do Ministerstwa Rozwoju i Technologii
Szanowna Pani Minister,
w odpowiedzi na pismo znak pisma: DMP-VII.0710.15.2023 z dnia 20 lutego 2023 r. dotyczące projektu ustawy o niektórych zawodach medycznych oraz wystąpienia 14 lutego 2023 r. (WSI 010/2023) Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej (KRIO) o zapewnienie możliwości wykonywania przez optyków okularowych posiadających dyplom mistrzowski dotychczasowych czynności zawodowych, uprzejmie przedstawiam poniższe wyjaśnienia. Odnosząc się do kwestii wyrażających obawy KRIO, że zarezerwowanie w projekcie ustawy o niektórych zawodach medycznych czynności zawodowych pomiaru refrakcji oka jedynie dla zawodu optometrysty pozbawi rzemieślników optyków okularowych możliwości wykonywania tej czynności oraz że ewentualne dopuszczenie wykonywania pomiaru refrakcji oka tylko dla optometrystów ograniczy w praktyce dotychczasowe uprawnienia optyków okularowych, uprzejmie informuję, że projektowane przepisy mają na celu uregulowanie zasad wykonywania zawodów medycznych, objętych projektem ustawy – czyli m.in. optometrysty.
Nie jest intencją ustawodawcy ograniczanie, czy uniemożliwienie wykonywania czynności zawodowych innych zawodów. Zapewniam, iż Ministerstwo Zdrowia podchodzi z poszanowaniem do autonomii zawodowej zawodu optyka okularowego, należy tutaj wskazać, iż zgodnie z załącznikiem nr 7 do Zarządzenia nr 26/2022/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 4 marca 2022 r. w sprawie warunków zawierania i
realizacji umów w rodzaju świadczeń zaopatrzenie w wyroby medyczne (Biul. Inf. NFZ z 2022 r. poz. 26 ze zm.) określającym warunki realizacji świadczeń będących przedmiotem umowy w rodzaju zaopatrzenie w wyroby medyczne w tym zakres wykonywanych czynności i wymagane kwalifikacje osób realizujących te świadczenia przy realizacji czynności niezbędnych do zaopatrzenia świadczeniobiorcy w wyroby medyczne produkowane seryjnie, w tym wymagające przystosowania do potrzeb świadczeniobiorcy, z zakresu optyki okularowej, wymienione w załączniku do rozporządzeniu w sprawie wykazów wyrobów medycznych wskazuje na stałą obecność optyka okularowego lub optometrysty.
W świetle powyższego mając na względzie dotychczasową praktykę związaną z realizacją świadczeń przez osoby posiadające kwalifikacje do wykonywania zawodu optyka okularowego lub optometrysty obawy dotyczące ograniczenia dotychczasowych uprawnień optyków okularowych nie znajdują uzasadnienia. Jednocześnie uprzejmie informuję, że w toku prac komisji prawniczej Rządowego Centrum Legislacji przepisy w zakresie czynności zawodowych zostały przeanalizowane i zostało zaproponowane brzmienie artykułu w taki sposób, aby nie budził wątpliwości w kontekście czynności zawodowych poszczególnych zawodów medycznych objętych ww. projektem ustawy.
