Komfort i bezpieczeństwo użytkowania soczewek zależą od kilku czynników: stosowania soczewek wysokiej jakości, dobranych przez lekarza okulistę, właściwej techniki zakładania i zdejmowania, przestrzegania ograniczeń dotyczących czasu używania oraz stosowania wysokiej jakości płynów do pielęgnacji soczewek. Wybierając płyn, można przyjąć zasadę, że jest on tak samo ważny jak soczewki, ponieważ – podobnie jak one – ma kontakt z oczami. Źle dobrany płyn może być przyczyną problemów okulistycznych i przyspieszać degradację soczewek, które jeszcze przed upływem czasu przydatności mogą utracić niektóre właściwości.
Płyn do pielęgnacji soczewek spełnia kilka zadań:
- ułatwia usuwanie z powierzchni soczewki zanieczyszczeń, między innymi przylegających do jej powierzchni osadów mineralnych i białkowych,
- odkaża powierzchnię soczewek i pojemniczka na soczewki,
- nawilża powierzchnię soczewek, chroniąc je w ten sposób przed utratą elastyczności i uszkodzeniami powierzchni.
Wybór płynu nie jest prostym zadaniem, zwłaszcza że na rynku można znaleźć wiele produktów pochodzących od różnych producentów. Można założyć, że producenci posiadający wieloletnie doświadczenie potrafią zorganizować proces produkcji w taki sposób, żeby uzyskać płyn wysokiej jakości, bezpieczny, trwały i skuteczny. Ważną rolę odgrywa umiejętność utrzymania aseptycznych warunków na każdym etapie: produkcji, rozlewania i pakowania płynu.
W użyciu są płyny należące do jednej z dwóch grup: oksydacyjne i wielofunkcyjne. Płyny oksydacyjne służą przede wszystkim do wyjaławiania soczewek. Produkuje się je na bazie nadtlenku wodoru, który ma silne właściwości biobójcze. Zalecany czas zanurzenia soczewki bywa różny, ale zazwyczaj wynosi ok. 6 godzin.
Płyny wielofunkcyjne, oprócz wyjaławiania powierzchni soczewki, czyszczą ją, dezynfekują i nawilżają.
Bezpieczeństwo
Płyn nie może zawierać substancji drażniących ani toksycznych. Jednocześnie powinien skutecznie likwidować mikroorganizmy, które mogą bytować na powierzchni soczewek. Spełnienie tych poniekąd sprzecznych wymagań nie jest łatwe; pomaga w tym zastosowanie substancji pochodzenia naturalnego. Reakcje alergiczne zdarzają się bez względu na starania producenta i rozwagę użytkownika, dobrze więc, jeśli dostępnych jest kilka rodzajów płynów o zbliżonych właściwościach, różniących się jednak składem. W przypadku wystąpienia uczulenia u klientów można próbować dobrać inny wysokiej jakości płyn, który nie będzie zawierał składnika wywołującego reakcję alergiczną.
Istnieje wiele rodzajów soczewek kontaktowych. Materiały, z których są produkowane, mają różne właściwości i odporność na substancje chemiczne. Niektóre (np. soczewki hydrożelowo- silikonowe) wymagają specjalnego traktowania. Płyn powinien być dobierany do soczewek. Sytuacja może się skomplikować, jeśli klient używa kilku rodzajów soczewek – w zależności od okoliczności. Wtedy najlepiej wybrać płyn zalecany dla soczewek najbardziej wymagających, najdelikatniejszych (o ile nie jest przeciwwskazany dla innych soczewek).
Wygoda
Płyn do pielęgnacji soczewek towarzyszy użytkownikowi w każdych warunkach, również podczas podróży i wypoczynku. Ważne są więc takie szczegóły, jak pojemność butelki, konstrukcja dozownika umożliwiająca obsługę jedną ręką, szczelność zamknięcia, odporność na zgniatanie (np. w spakowanej walizce).
Preparaty różnią się między innymi ceną. Ponieważ płyn do pielęgnacji soczewek jest produktem codziennego użytku, cena ma znaczenie, ale nie można oceniać produktu tylko w odniesieniu do ceny. Najważniejsze są właściwości chemiczne i biologiczne preparatu. Tani płyn o wątpliwej jakości może uszkadzać soczewki, zostawiać na nich brud i osad oraz sprzyjać powstawaniu schorzeń, których leczenie jest czasochłonne, kłopotliwe i kosztowne. W dodatku choroba (np. stan zapalny) wyklucza na pewien czas możliwość używania soczewek kontaktowych.
Piotr Kołaczek