Magdalena Moczulska
optyczka, optometrystka, szkoleniowiec, autorka największego w Polsce optycznego kanału na YouTube
Z doświadczenia zgromadzonego w pracy optyczki wiem, że niestety nie wszyscy nasi klienci, w tym osoby regularnie siadające za kółkiem, zdają sobie sprawę z wagi, jaką ma niekorygowanie lub niewłaściwe skorygowanie wady wzroku. Tymczasem właściwa korekcja wzroku jest niezwykle istotna dla kierowców i ma znaczący wpływ na bezpieczeństwo na drodze.
Poniżej przedstawiam kilka aspektów, które warto uwzględnić podczas rozmowy z klientami odwiedzającymi nasz salon optyczny.
- Ostrość widzenia: Dobra korekcja wzroku zapewnia kierowcom optymalną ostrość widzenia, co jest niezbędne do skutecznego i szybkiego reagowania na sytuacje na drodze. Kierowca musi być w stanie dostrzegać przeróżne elementy, takie jak: znaki drogowe, światła sygnalizacji, pieszych czy inne pojazdy, aby odpowiednio zareagować i uniknąć potencjalnych niebezpieczeństw.
- Redukcja zmęczenia wzroku: Właściwie dobrane okulary korekcyjne eliminują napięcie i zmęczenie wzroku, które mogą pojawić się podczas długotrwałej jazdy. Ciągłe skupianie wzroku na drodze i monitorowanie otoczenia może być obciążające dla oczu. Adekwatna korekcja wady wzroku pomaga zmniejszyć ten stres, co z kolei przekłada się na większy komfort prowadzenia pojazdów i lepszą koncentrację.
- Korekcja wady wzroku: Optymalna korekcja wady wzroku za pomocą okularów umożliwia kierowcom wyraźne widzenie zarówno obiektów położonych blisko, jak i tych w oddali, co zwiększa bezpieczeństwo na drodze.
Aktualne regulacje dla kierowców
Od 5 grudnia 2022 r. obowiązuje nowe rozporządzenie Ministerstwa Zdrowia dotyczące badań lekarskich dla osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami oraz kierowców. Rozporządzenie zastąpiło wcześniejsze przepisy i jest zgodne z dyrektywami unijnymi ustalonymi przez Parlament Europejski. Szczegółowo określono w nim warunki i procedury przeprowadzania badań mających na celu potwierdzenie braku przeciwwskazań zdrowotnych do prowadzenia pojazdów mechanicznych. Zdefiniowano w nim również wymogi w zakresie badań lekarskich, rodzaju dodatkowych badań diagnostycznych czy konieczności konsultacji specjalistycznych.
Badanie wzroku
Skupmy się teraz na najbardziej istotnym dla nas aspekcie badania lekarskiego kierowców, czyli badaniu wzroku. Dla osób prowadzących pojazdy jest to niezwykle ważny narząd, dlatego lekarz powinien przykładać
do niego szczególną uwagę.
Badanie wzroku kierowców nie różni się znacząco od standardowych badań wzroku. Lekarz ocenia ostrość wzroku przy użyciu tablicy Snellena, z której pacjent musi odczytać litery i cyfry umieszczone w kolejnych, malejących rzędach. Sprawdzane jest ponadto pole widzenia, a także ruchy oczu, które mogą wykryć ewentualne wady, takie jak np. zez.
Jeśli badanie przebiega bez zastrzeżeń, lekarz bez zwłoki wydaje stosowne dokumenty. W sytuacji, gdy stwierdzone zostaną jakiekolwiek odchylenia od prawidłowego stanu zdrowia, badany może dostać skierowanie do specjalisty lub zostać zobligowany do wykonania dodatkowych badań diagnostycznych.
Szczegółowe wytyczne dotyczące badania wzroku określono w załączniku do obowiązującego rozporządzenia Ministra Zdrowia. Zgodnie z nimi osoby starające się o wydanie prawa jazdy kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, B+E lub T (lub posiadające takie uprawnienia) muszą spełniać następujące wymagania:
- obuoczna ostrość wzroku po korekcji nie może być niższa niż 0,5,
- poziome pole widzenia musi wynosić co najmniej 120°, z minimalnym zakresem 50° i na lewo i prawo
oraz 20° w górę i dół.
Dla wymienionych kategorii prawa jazdy nie jest natomiast wymagane badanie zdolności rozpoznawania barw, widzenia zmierzchowego oraz wrażliwości na olśnienie.
Kierowcy zawodowi
Do szczególnej grupy zawodowej, w której wada wzroku może stanowić przeszkodę w podjęciu pracy,
należą kierowcy zawodowi.
W przypadku prawa jazdy kategorii
C i D maksymalnie dopuszczalna wada wzroku wynosi ±8 dioptrii, a ostrość widzenia obuoczna po korekcji nie może być niższa niż 0,8. Kierowcy zawodowi muszą również posiadać szersze pole widzenia (minimum 160°, przynajmniej 70° na lewo i prawo oraz 30° w górę i dół) oraz prawidłowo rozpoznawać kolory takie jak: czerwony, zielony i żółty.
Interesującym faktem jest to, że nawet jednooczność nie musi stanowić przeszkody w uzyskaniu prawa jazdy. Aby tak się jednak mogło stać, należy spełnić następujące kryteria:
- ostrość wzroku w oku widzącym nie może być niższa niż 0,8 po korekcji;
- maksymalnie dopuszczalna wada wzroku wynosi ±8 dioptrii;
- pole widzenia w oku widzącym wynosi 80° od skroni i przynajmniej 30° od nosa, zarówno w górę,
jak i w dół.
Ograniczenia czasowe, adnotacje urzędowe
Osoba ze zdiagnozowaną wadą wzroku otrzymuje prawo jazdy o ograniczonym okresie ważności, który wynosi mniej niż 15 lat. Kierowcy, u których stwierdzono na przykład krótkowzroczność lub nadwzroczność, otrzymują prawo jazdy na maksymalnie 10 lat, a w przypadku poważniejszych wad – na 5 lat lub krócej. Po tym okresie należy ponownie przejść badanie lekarskie.
Jeśli podczas badania lekarskiego zostaną wykryte wady wzroku, informacja na ten temat jest zapisywana w dokumentacji medycznej i umieszczana na prawie jazdy za pomocą tzw. kodu ograniczenia. Jest to sposób zapisu informacji o wymaganej w przypadku danego kierowcy korekcie wzroku podczas prowadzenia pojazdu.
Kody ograniczenia dotyczące narządu wzroku zaczynają się od cyfr 01 i są umieszczone w polu nr 12 na prawie jazdy. Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem dotyczącym wzorów dokumentów uprawniających do prowadzenia pojazdów oznaczają one:
01.01 – konieczność noszenia okularów;
01.02 – korzystanie z soczewek kontaktowych;
01.05 – konieczność noszenia opaski na oko;
01.06 – możliwość korzystania zarówno z okularów, jak i z soczewek kontaktowych;
01.07 – indywidualna korekcja lub ochrona wzroku.
Dlaczego te kody są istotne? Kierowca, który posiada kod 01.01 na swoim prawie jazdy, ale używa soczewek zamiast okularów, może zostać ukarany mandatem w wysokości 1500 zł za nieprzestrzeganie warunków określonych w dokumencie uprawniającym go do prowadzenia pojazdu. Możliwość zamiennego korzystania z okularów bądź soczewek zachodzi jedynie w przypadku legitymowania się kodem 01.06.
Dysponując wiedzą, którą przedstawiłam w artykule, jako optycy możemy wykazać się przed klientem wszechstronną znajomością tematu. Mam nadzieję, że powyższe informacje pomogą Państwu przekonać kierowcę nienoszącego korekcji do dostosowania się do sytuacji prawnej i sięgnięcia po odpowiednie rozwiązania, co poprawi bezpieczeństwo na drodze – zarówno ich, jak i pozostałych uczestników ruchu drogowego.
W kolejnych częściach cyklu przedstawię przegląd soczewek okularowych dla kierowców oraz porady dotyczące wyboru opraw.
