Kolorowe soczewki nie zawsze są filtrami
To, że soczewka jest żółta lub pomarańczowa, nie oznacza automatycznie, że filtruje światło niebieskie. Zwykłe barwienie soczewki powoduje odbijanie pewnych fal świetlnych, podobnie jak w przypadku ubrań czy lakieru samochodowego. Natomiast filtr optyczny działa poprzez pochłanianie określonych długości fal, a jego kolor wynika z braku barw absorbowanych przez filtr. Przykładowo, filtr niebieski stosowany np. przy padaczce fotogennej to w rzeczywistości filtr światła czerwonego. Z kolei filtr refleksyjny odbijający światło niebieskie nie będzie skuteczny w tym przypadku.
Filtry medyczne a wyroby medyczne
Filtr medyczny (np. spełniający kryteria refundacji NFZ) nie zawsze jest wyrobem medycznym, choć często tak bywa. Jego główną cechą jest zdolność do całkowitego filtrowania światła widzialnego o określonej długości fali.
Absorpcyjne czy refleksyjne?
Na rynku dostępne są dwa podstawowe rodzaje filtrów: refleksyjne i absorpcyjne. Pierwsze w nich, stosowane najczęściej jako powłoki antyrefleksyjne na soczewkach do pracy przy komputerze, odbijają około 20% światła, natomiast drugie mogą pochłaniać nawet 100% danej długości fali (np. w przypadku filtrów medycznych). Filtr całkowicie pochłaniający światło niebieskie będzie miał barwę pomarańczową, natomiast filtr refleksyjny będzie tym bardziej niebieski, im więcej światła odbije.
Bezbarwne filtry światła widzialnego
Filtry światła widzialnego zawsze mają określoną barwę – nie istnieją w bezbarwnej wersji. Tego typu rozwiązanie może chronić jedynie przed promieniowaniem UV.
Postrzeganie kolorów
Każdy filtr światła widzialnego wpływa na percepcję barw i zaburza widzenie kolorów. Przed zapisaniem filtra warto upewnić się, czy pacjentowi nie będzie to przeszkadzało, np. w wykonywanej pracy.
Skuteczność przy światłowstręcie
Filtry medyczne są skuteczniejsze niż standardowe barwienia, w tym soczewki fotochromowe. Dzięki swojemu działaniu mogą być jaśniejsze, jednocześnie redukując efekt oślepienia. To pozwala pacjentowi lepiej widzieć i szybciej adaptować się do zmieniających się warunków oświetleniowych.
Dobór filtrów medycznych
Wybór odpowiedniego filtra zależy od schorzenia, wrażliwości pacjenta i warunków oświetleniowych. Aby dobrać filtr, najlepiej założyć go pacjentowi do przetestowania w naturalnych warunkach oświetleniowych lub przy użyciu tablic obniżonego kontrastu
Ochrona przed UV
Każdy filtr medyczny zapewnia ochronę przed promieniowaniem UV i zazwyczaj jest znacznie skuteczniejszy niż standardowe powłoki antyrefleksyjne wykorzystywane w okularach do pracy przy komputerze. Nie ma więc sensu stosować ich dodatkowo.
Jak porównać skuteczność filtrów?
By mieć pewność, że dwa różne filtry działają tak samo, należy porównać ich charakterystykę widmową za pomocą spektrometru. Parametry mogą się różnić pomiędzy producentami, a nawet w obrębie danej grupy filtrów.
Które rozwiązanie wybrać?
Filtry optyczne są dostępne w różnych wariantach, m.in. w wersjach korekcyjnych, z polaryzacją, z fotochromem, a także w postaci klasycznych barwień ograniczających natężenie światła. Warto skonsultować ze specjalistą, jakie rozwiązania najlepiej sprawdzą się w konkretnych przypadkach, i dobrać filtr odpowiadający indywidualnym potrzebom pacjenta.
Sebastian Nowakowski
specjalista ds. pomocy optycznych
