Przyczyn tak małej ilości dopasowań soczewek kontaktowych o konstrukcjach torycznych może być klika, począwszy od nieco wyższej ceny soczewek torycznych, a skończywszy na konieczności zamawiania soczewek torycznych dla pacjenta (w większości punktów sprzedaży soczewek nie można kupić na miejscu). Kolejnym aspektem może być mniejsza znajomość produktów o konstrukcjach torycznych u klientów (obecnie mamy dostępne ponad kilkanaście różnych konstrukcji soczewek torycznych) oraz błędne przekonanie, że soczewki takie są trudniejsze w dopasowaniu przez specjalistę i akceptacji przez pacjenta [2].
Ponieważ liczba oraz zakresy parametrów nowych torycznych soczewek kontaktowych zwiększają się z roku na rok, warto odpowiedzieć sobie na podstawowe pytanie dotyczące tego, jaki astygmatyzm możemy obecnie korygować w miękkich torycznych soczewkach kontaktowych oraz jak sprawdzić, czy pacjent zaakceptuje zmienne widzenie w soczewce kontaktowej?
Korygowanie astygmatyzmu
Miękkie seryjne soczewki kontaktowe są produkowane z cylindrami zaczynającymi się od -0.75 dioptrii, jednak dla niektórych pacjentów istnieje konieczność skorygowania astygmatyzmu nawet o -0.50 dioptrii (szczególnie u osób u których astygmatyzm jest znaczącą składową wady wzroku). Wówczas możemy takiemu pacjentowi zaproponować toryczne soczewki seryjne miękkie z cylindrem -0.75 dioptrii lub indywidulane miękkie soczewki kontaktowe z cylindrem -0.50 dioptrii. U większości producentów soczewek seryjnych górna granica wielkości cylindra w seryjnych miękkich torycznych soczewkach kontaktowych będzie wynosiła -2.25 lub -2.75 dioptrii, i taką właśnie wielkość astygmatyzmu – zazwyczaj w bardzo przewidywalny sposób – możemy skorygować za pomocą miękkich soczewek kontaktowych. Możliwe jest jednak zamówienie soczewek miękkich torycznych seryjnych z cylindrami do -5.75 dioptrii, a indywidualnych nawet z cylindrami do -8.00 dioptrii. Soczewki takie stosujemy u pacjentów, którzy z różnych powodów nie mogą mieć dopasowanych soczewek ze sztywnych materiałów i którzy bardzo dobrze tolerują oscylację osi cylindra w soczewce sięgającej 5 stopni przy każdym mrugnięciu. Na rycinie 1 pokazana jest mapa topograficzna rogówki pacjenta z astygmatyzmem -5.50 dioptrii bez soczewki kontaktowej (1A) oraz oko z założoną miękką soczewką kontaktową z cylindrem -5.50 dioptrii (1B), na której widać resztkowy astygmatyzm w topografii rogówki – około 1.2 dioptrii.
Rycina 1 A. Topografia rogówki bez soczewki kontaktowej pacjenta z astygmatyzmem refrakcyjnym, zgodnym z regułą o mocy -5.50 dioptrii.
Rycina 1 B. Topografia rogówki w soczewce kontaktowej miękkiej z cylindrem -5.50 dioptrii. Widoczny jest astygmatyzm resztkowy w topografii rogówki o mocy -1.2 dioptrii, który może być kompensowany przez astygmatyzm z tylnej powierzchni rogówki i astygmatyzm wewnętrzny.
Miękkie soczewki kontaktowe – oczekiwania
Jak sprawdzić, czy pacjent zaakceptuje oscylację soczewki?
Miękka toryczna soczewka kontaktowa powinna układać się na oku w taki sposób, aby przewidywalnie (zawsze tak samo, niezależnie w jaki sposób będzie zakładana na oko) oraz stabilnie korygować astygmatyzm refrakcyjny pacjenta. Ale co to dokładnie oznacza? Tak naprawdę oczekujemy od miękkiej soczewki torycznej dwóch różnych zachowań:
1. Z jednej strony chcemy, aby podczas mrugania, spojrzeniach na boki, jak każda dobrze dopasowana soczewka kontaktowa poruszała się ona średnio w zakresie od 0.25 do 0.5 mm (przy spojrzeniu na wprost podczas mrugania) oraz do 1.00 mm (przy spojrzeniach na boki), aby zapewnić komfortowe oraz bezpieczne dla powierzchni oka warunki wymiany filmu łzowego pod soczewką kontaktową.
2. Z drugiej strony chcemy aby oś cylindra była niezmienna, czyli nie oscylowała oraz nie rotowała podczas mrugania i ruchów oczu, aby zapewnić stabilne i ostre widzenie.
Żeby pogodzić te dwie potrzeby, soczewki kontaktowe będą miały zazwyczaj większą średnicę niż ich sferyczne odpowiedniki (w soczewkach seryjnej produkcji będzie to zazwyczaj średnica 14.5 mm). Natomiast za akceptowalną i oczekiwaną oscylację osi cylindra na oku uznaje się oscylację w zakresie 5 stopni.
Możemy więc ocenić przed aplikacją soczewek kontaktowych czy nasz pacjent będzie akceptował taką oscylację soczewki na oku za pomocą testu Becherera (ang. Becherer Twist Test). Test ten pozwala nam określić tolerancję pacjenta na rotację osi cylindra. Wykonujemy go najpierw jednoocznie, zmieniamy płynnie oś cylindra (w foropterze lub oprawce próbnej) i prosimy pacjenta o zgłoszenie zamazania obrazu. Wielkość rotacji soczewki próbnej przy której pacjent zgłasza zamazanie, pozwala nam określić w ilu procentach możliwe jest uzyskanie sukcesu przy dopasowaniu miękkiej torycznej soczewki kontaktowej i przy przymierzeniu odpowiedniej liczby soczewek próbnych. W tabeli przedstawione są wyniki testu Becherera oraz ich interpretacja [3].
Podsumowanie
Miękkie toryczne soczewki kontaktowe pozwalają nam korygować astygmatyzm w wielu konstrukcjach torycznych soczewek seryjnie produkowanych od -0.75 dioptrii do -2.75 dioptrii. Dodatkowo specjalne konstrukcje recepturowe lub indywidualne umożliwiają nam zamawianie soczewek torycznych z cylindrem nawet do -8.00 dioptrii. Tak duży zakres parametrów pozwala na korekcję astygmatyzmu u większości pacjentów. Jednak nie każdy pacjent, szczególnie przy wysokim astygmatyzmie, będzie mógł zaakceptować zmienną jakość widzenia wynikającą z ruchu soczewki na oku i jej oscylacji, dlatego też przed zamówieniem soczewek warto wykonać test Becherera.
W kolejnym artykule z serii dowiemy się jak stwierdzić, czy wielkość cylindra w miękkiej torycznej soczewce kontaktowej jest odpowiednia oraz jak ocenić dopasowanie soczewki torycznej na oku.
|
Stopnie rotacji soczewki do uzyskania zamazania |
Procent sukcesu przy zastosowaniu miękkich torycznych soczewek kontaktowych |
|
20 |
90% z 1 soczewką próbną |
|
15 |
90% z 2 soczewkami próbnymi |
|
10 |
70% z 3 soczewkami próbnymi |
|
5 |
Pacjent musi zaakceptować zmienną jakość widzenia, jeśli ma stosować miękkie toryczne soczewki kontaktowe |
